SISTEM PENGHANTARAN KUASA

PENGENALAN

            Sistem penghantaran ialah satu rangkaian penghantaran kuasa dari enjin keroda untuk menggerakkan kenderaan. Ia merupakan gabungan beberapa komponenasas seperti syaf putar,syaf pandu, kotak gear, klac,unit kerbeda dan sendi universal.klac mempunyai 3 fungsi utama:-

1. Memutuskan penghantaran kuasa semasa kenderaan hendak berhenti tetapi enjinmasih hidup untuk mengelakkan enjin turut sama terhenti apabila kenderaanberhenti.
2. Memutuskan sementara penghantaran kuasa dari enjin ke roda semasa penukarangear untuk mengelakkan daripada kerosakan sistem transmisi.
3. Menyediakan sedikit gelinciran apabila mula bergerak daripada gear satu untuk mengelakkan enjin daripada terhenti akibat kilasan yang kurang mencukupi semasakelajuan enjin rendah.

 
Antara fungsi gear adalah seperti berikut:


 
         Untuk mendapatkan kelajuan yang berbeza dan sesuai mengikut keadaandan beban pada kenderaan

         Menghasilkan daya kilas tambahan untuk mendaki bukit

         Membolehkan enjin hidup tanpa kenderaan bergerak dengan gear dalam keadaan neutral

         Mewujudkan gear maju, undur dan bebas 


 
Terdapat pelbagai jenis-jenis system penghantaran kuasa seperti sistempenghantaran automasi manual(AMT), sistem penghantaran automatik(ATF) dansistem penghantaran boleh laras(CVT).


 

 
KOMPONEN-KOMPONEN SISTEM PENGHANTARAN KUASA 

 KOTAK GEAR  

Kotak gear terdiri daripada rangkaian gear yang terkandung dalam satu kotak dan dipasang selepas pepasangan klac.Fungsi gear:-



-       untuk mendapatkan kelajuan yang berbeza dan sesuai mengikut keadaan dan beban pada kenderaan.

-       mewujudkan gear maju, undur dan bebas

-       menghasilkan daya kilas tambahan untuk mendaki bukit


 

 
SYAF PUTAR

            Fungsi syaf putar ialah menghubungkan kuasa yang dihasilkan oleh enjin melalui kotak gear keunit kerbeda seterusnya ke roda selain menghubungkan kuasa yang dihasilkan oleh enjin melaluikotak gear ke unit kerbeda seterusnya ke roda. Seterusnya, kotak gear pula terdiri daripadarangkaian gear yang terkandung dalam satu kotak dan dipasang selepas pemasangan klac.


 

 
SYAF PANDU

Fungsi syaf pandu ialah menghantar kuasa dari enjin melalui unit kerbeda bagi memusingkan roda hadapan. 


 

 
KLAC

Fungsi klac ialah menyambung dan memutuskan kuasa dari enjin ke sistem penghantaran supaya: 

-       penukaran gear dapat dilakukan dengan mudah dan lancer

-       membolehkan kenderaan mula bergerak dengan lancer

-       membolehkan enjin terus hidup semasa kenderaan tidak bergerak dan gear tidak berada dalam kedudukan neutral dengan cara menekan pedal klac


 

 
UNIT KERBEDA

Fungsi untuk membezakan kelajuan pusingan roda semasa kenderaan membelok. Apabila kenderaan membelok, kuasa bebanan adalah berbeza dan menyebabkan gear matahari sebelahdalam mempunyai lebih rintangan. Oleh itu gear planet akan memusingkan gear matahari yangkurang rintangan dan hanya bergolek pada yang banyak rintangan. Ini menyebabkan roda belakang sebelah luar berpusing lebih pantas daripada roda sebelah dalam


 
JENIS-JENIS SISTEM PENGHANTARAAN KUASA

 
 
Sistem Penghantaran Automasi Manual (AMT)

Sistem penghantaran manual sering digunakan oleh kenderaan lama. Sistem ini juga merupakanyang pertama dihasilkan berbanding dengan sistem penghantaran kuasa yang lain dan ianya jugadigunakan sehingga sekarang. Kelebihan sistem ini pula ialah dapan memberi kecekapan semasamemandu, mudah diselenggara dan mengurangkan kos penyelenggaraan. Sistem ini adalahsistem transmisi automotif yang memerlukan pemandu sendiri menekan injak klac dan menukar gear secara manual. Dari segi pemilihan gear, transmisi manual boleh dibahagikan kepada dia iaitu:-

1. Transmisi manual konvensional (seperti yang digunakan pada kereta) yang membolehkan pemandu menukar pada mana-mana posisi gear pada bila-bila masa.
   
2. Transmisi manual berjujukan (seperti yang digunakan pada motosikal ) yang hanyamembenarkan pemandu menukar gear mengikut urutan (gear lebih rendah atau lebih tinggi).

 
Sistem penghantaran Automatik (ATF) 

   Penghantaran automatic adalah sistem kotak gear automotif yang boleh menukar gear secaraautomatik semasa kenderaan sedang bergerak tanpa memerlukan pemandu untuk menukar gear secara manual.

   Pada awalnya, kereta dengan penghantaran automatik kurang berkuasa,mempunyai kadar pecutan yang lambat, mempunyai nisbah gear yang sedikit serta tidak menjimatkan minyak berbanding penghantaran manual, namun kemajuan teknologi automotif telah menjadikan penghantaran automatik kini lebih menjimatkan minyak. Sungguhpun demikian, penghantaran automatik masih tidak dapat menandingi penghantaran manual dari segi kecekapan kuasa,pecutan, kelajuan maksimum dan penjimatan minyak.

   Penghantaran automatik dikendalikan dengan hanya menggerakkan tombol gear ke posisi tertentu. Sesetengah model kenderaan dengan penghantaran automatik pula menggunakan butang-butang bagi menggantikan tombol gear, sekaligus menjimatkan ruang. Posisi bagi mod penghantaran automatik disusun mengikut format

P-R-N-D-3-2-L, sama ada dari kiri ke kananataupun dari atas ke bawah. Enjin boleh dihidupkan semasa dalam posisi P ataupun N sahaja.


 

 
Sistem Penghantaran Kuasa Boleh Laras (CVT)

   Transmisi boleh laras berterusan (CVT) adalah sejenis sistem transmisi yang boleh menukar tanpa langkah melalui suatu bilangan nisbah gear berkesan yang tak terhingga antara nilai maksimum dan nilai minimum. Ia bertentangan dengan transmisi mekanikal lain yang hanya membenarkan beberapabilangan nisbah gear tertentu untuk dipilih. Keanjalan CVT membolehkan aci pacuan untuk mengekalkan kelajuan sudut yang malar melalui satu banjarankelajuan keluaran. Ia mampu menghasilkan penggunaan bahanapi yang lebih baik daripada sistem transmisi lain dengan membenarkan enjin berjalan pada putaran seminitnya (RPM) yang paling cekap pada satu banjaran kelajuan kenderaan.

Sistem penghantaran kuasa ini merupakan yang terbaru dan sering digunakan untuk kenderaan mewah. Tidak ketinggalan juga kenderaan Malaysia seperti proton Aspira juga menggunakan sistem penghantaran boleh laras.

   Kebaikan sistem ini ialah sistem transmisi ini boleh memampas untuk mengubah kelajuan kenderaan, membenarkan kelajuan enjin dikekalkan pada tahap kecekapan mekanikal kemuncaknya. Ini menambah baik penjimatan bahan api. Sistem ini beroperasi dengan lancar kerana tiada penukaran gear yang boleh menyebabkan kejutan gear. Kos pembinaan kotak gear CVT juga lebih murah berbanding kotak gear lain


 

 
JENIS-JENIS KEROSAKAN DAN SEBAB


 

Klac
Simptom	Sebab kerosakan	Tindakan
Klac tergelincir	-Plac klac haus -Plac klac berminyak -Pegas plat tekanan lemah.	-Tukar minyak klac -Servis atau tukar plat klac -Tukar plat klac
Klac hingar	-Hab plat klac longgar -Pegas klac lemah atau    patah -Galas pelepas haus  ataumelekat	.-Tukar hab plat klac. - Tukar pegas klac - Tukar galas pelepas.

 
 
 

Kotak Gear
Simptom	Sebab kerosakan	Tindakan
Sukar menukar gear	-Tiada gerak bebas injak klac -Klac tidak  bebassepenuhnya  -Minyak kotak gear kurang	-Laras gerak bebas injak  -Laras gerak bebas   -Tukar penyegerak
Kotak gear hingar	-Minyak gear kurang -Galas haus atau rosak  -Kehausan atau   kerosakan pada gear  cantuman malar	-Tambah minyak  -Tukar galas  -Tukar gear cantuman malar

 

 
CARA-CARA MENSERVIS

 
 
1.Menanggal, menservis,memeriksa dan memasang klac  

1. Tanggal dan keluarkan kotak gear dari enjin.
   
2. Buka bolt disekeliling perumah klac.
   
3. Tanggal pepasangan klac dari roda tenaga.
   
4. Periksa kerosakan permukaan roda tenaga.
   
5. Periksa galas pandu klac pada roda tenaga.
   
6. Periksa kerosakan dan kehausan plat tekanan klac dan jejari pegas gegendang.
   
7. Tukar jika rosak.
   
8. Periksa kerosakan dan kehausan plat klac dan galas pelepasan. Tukar jika perlu.
   
9. Pasang semula pepasangan klac dengan menggunakan aci pandu untuk menjajar lubang plat klac  dengan lubang roda tenaga.
   
10. Gunakan perengkuh daya kilas dan ikat bolt perumah klac mengikut spesifikasi. Bolthendaklah diikat secara menyilang.
    
11. Pasang semula kotak gear pada enjin.
    

2.Mengeluar dan memasang syaf pacu roda hadapan 

1. Longgarkan bolt bahagian dalam sambungan halaju malar dari punting syaf kotakgear.
   
2. Pisahkan sambungan berbola dari pengumpar stereng dengan penanggalsambungan berbola(pickle fork).
   
3. Keluarkan aci pacu luar dari hab pengumpar.
   
4. Pegang di kedua-dua sambungan halaju malar pada bahagian perumah semasa hendak mengeluarkan aci pacu.
   

3.Mengganti dan menservis sambungan sendi halaju malar  

1. Tanggalkan kelip lengkung
   
2. Ketuk perlahan-lahan untuk mengeluarkan sambungan halaju malar.
   
3. Tanggalkan kelip dan tukar dengan yang baharu sebelum memasang sambungansemula.
   
4. Condongkan sangkar untuk mengeluarkan bebola.
   
5. Periksa kehausan dan kerosakan bahangian sambungan luar sambungan halaju malar.
   
6. Bubuh gris khas sebelum memasang but getah. Perlu ditukar sekiranya rosak.
   
7. Bubuh gris khas di bahagian spider dan dalam perumah dan pasang semula mengikut tanda jajaran.

KESIMPULAN 



   Sistem penghantaran kuasa ada kebaikanya dan ada juga keburukanya. Keburukan ini dapat diatasi melalui jurutera-jurutera yang berkemahiran tinggi dalam bidang Kejuruteraan. Malah, dapat meningkatkan teknologinya mengikut peredaran masa. Sebagai contoh Sistem penghantaran kuasa yg pertama dihasilkan iaitu sisem penghantaran kuasa manual. Kemudian jurutera telah menghasilkan pula Sistem penghantaran kuasa automatik dan yang terbaru iaitu sistem penghantaran kuasa boleh laras. Walaupun sistem penghantaran kuasa ini telah ditingkatkan teknologinya, namun masih lagi mempunyai keburukanya dan masalah yang dihadapi oleh pengguna. Oleh itu, Para jurutera-jurutera perlu meningkatkan kemahiran dalam bidang ini agar masalah itu dapat diatasi.


 

 
TROUBLESHOOTING


 
MASALAH 1:


Pada waktu kenderaan sedang berjalan, pedal minyak dipijak dan putaran enjin bertambah tinggi, tetapi kenderaan tidak bergerak lebih cepat. Hal tersebut sangat terasa pada waktu mendaki bukit atau ketika kenderaan bermuatan berat. Biasanya keadaan tersebut disertakan dengan bau getah terbakar. Keadaan tersebut di atas biasanya merupakan gejala klac yang rosak.

Oleh itu lakukanlah pengujian seperti di bawah ini. Setelah brek tangan digunakan, hidupkan enjin. Pijak pedal klac,masuk gear pada kedudukan gear satu atau dua. Sementara pedal cekam masih dipijak, naikkan putaran enjin dengan memijak pedal minyak. Kemudian angkat pedal cekam perlahan-lahan. Apabila ternyata bahawa putaran enjin tidak berubah (berkurang) atau enjin tidak cenderung untuk mati, maka gejala-gejala tersebut di atas menyatakan bahawa klac mengalami kerosakan. Selain itu adakah terjadi beberapa seperti perkara di bawah ini:

a.    Terasa enjin tidak mendapat menghasilkan daya penuh.

b.    Petrol cepat habis.

c.    Enjin cepat jadi panas.

d.    Tercium bau sesuatu benda yang terbakar dari kawasan di sekitar tempat cekam.


 
Sebab-sebab utama kerosakan klac adalah;

1. jarak bebas pedal yang terlalu pendek.
   
2. permukaan klac sudah haus atau terbakar.
   
3. adanya minyak atau gris pada permukaan klac.
   
4. pegas tekan pada plat klac sudah lemah atau patah.
   
5. plat tekanan klac atau roda daya enjin sudah berubah bentuk.
   

 

MASALAH 2:

   Meskipun pedal klac sudah dipijak penuh, tetapi gear tidak dapat dipindahkan. Sementara itu terdengar bunyi geresek gear di dalam kotak gear.
Gejala tersebut menyatakan bahawa klac tidak dapat dilepaskan dengan sempurna.



Sebab-sebab utama kerosakan:
a.   Jarak antara klac dan lantai terlalu pendek.
b.   Bagi klac yang menggunakan tekanan hidraulik, besar kemungkinan terjadinya
kerosakan pada sistem hidrauliknya misalnya kerana:
     -    Kekurangan atau kebocoran minyak klac(sama dengan minyak brek)
     -    Kerosakan pada omboh silinder utama dan/atau silinder pelepas klac.
     -    Terdapat udara atau wap di dalam sistem hidrauliknya.

c.   Kerosakan permukaan klac dan/atau plat klac.

d.   Kehausan pada silinder pelepas dan/atau pengalas pelepas klac.






 
MASALAH 3:


   Pada waktu pedal klac dilepaskan, terdengar bunyi yang luar biasa. Tetapi apabila dipijak, bunyi tersebut tidak terdengar lagi.



    Sebab-sebab kerosakan:

1. Bahagian pusat plat klac longgar
   
2. Kehausan pada plat klac atau gerigi gandar penggerak utama
   
3. Plat klac retak
   
4. Pegas pemutar plat klac patah atau rosak
   
5. Kehausan gandar penggerak utama boleh menyebabkan gangguan kelancaran atau kesukaran untuk bergeraknya mekanisme pelepas klac.
   
6. Mekanisme pelepas klac terlekat pada gandar penggerak utama dan tidak dapat bergerak kembali.

 
MASALAH 4:


   Bunyi yang terdengar di sekitar kotak gear menjadi semakin kuat, hal tersebut terjadi
terutama pada waktu kenderaan bergerak pada gear rendah.



Sebab-sebab kerosakan:

1. Kekurangan minyak pelincir atau menggunakan minyak pelincir yang kurang tepat.
   
2. Kehausan atau kerosakan pada gigi gear dan pengalasnya.
   
3. Hubungan gigi gear kurang tepat.

 
MASALAH 5:


   Pada waktu kenderaan sedang bergerak,terdengar bunyi menderu dari bahagian bawah tempat duduk belakang.


 
Sebab-sebab kerosakan:

1. Kekurangan minyak pelincir.
   
2. Penyesuaian yang kurang tepat di antara gear kebeda
3. Kehausan atau kerosakan kerosakan pada penggalas-penggalasnya.
   

SISTEM PENYEJUKAN ( COOLANT SYSTEM )

 

Rajah 1 : Sistem penyejukan

 

Jika enjin beroperasi secara berterusan, komponen yang bergesel akan mengeluarkan suhu yang tinggi. Walaupun jika suhu berkenaan tidak dikurangkan, ia akan merosakkan komponen-komponen yang sering beroperasi. Maka suatu sistem amat diperlukan untuk menyejukkan enjin ke tahap maksimum supaya enjin dapat beroperasi dengan stabil dan sempurna. Sistem ini dikenali sebagai sistem penyejukkan.

 
Sistem penyejukkan dibahagikan kepada dua jenis, iaitu penyejukkan cecair yang menggunakan bahan penyejukkan khas iaitu etil glikol dan satu lagi ialah penyejukkan angin yang ditarik melalui kipas ke arah radiator dan komponen enjin yang lain. Penyejukkan cecair menyejukkan suhu panas di bahagian dalam enjin dan penyejukkan angin menyejukkan bahagian luar enjin. Sesebuah enjin menggunakan kombinasi sistem penyejuk cecair dan sistem penyejuk angin.

 
Kebanyakan enjin kereta modal tahun 1980an dan 1990an menggunakan kipas penyejuk automatik yang cuma berfungsi pada takat suhu yang tetentu sahaja.

 
Namun begitu, kedua-dua jenis sistem ini selalu mengalami kerosakan yang akan menggugat kesempurnaan operasi sesebuah enjin.

 

     Antara kerosakan yang sering berlaku ialah :-

1  Enjin terlalu panas

2  Cecair dalam tangki air radiator sering berkurangan.

3  Terdapat kesan minyak pelincir dalam cecair radiator.

4  Terdapat rekahan atau keretakan pada 'Radiator'.

5  Terdapat kebocoran pada saluran (Hose).

6  'Motor'kipas tidak berfungsi dengan baik.

 

 
 1  Enjin terlalu panas


 

     Cecair tidak ditambah setiap hari.

 
Beberapa kemungkinan boleh menyebabkan air berkurangan dan radiator menjadi kering setiap hari. Selalunya, kerosakan berlaku pada gasket penebat pam air yang telah bocor atau haus, yang mungkin sudah terlalu lama digunakan atau kesilapan semasa pemasangan.

 
Jika ini berlaku, keluarkan pam air daripada enjin dan periksa kesan cecair yang menitik daripada injap semak pam 'preasure check valve'. Jika terdapat kesan kebocoran, buka komponen pam air dan gantikan gasket penebat, jika keadaan 'impeller' sudah uzur, berkarat. Penggantian perlu dilakukan. Dipasang kembali dan uji samaada masih ada kebocoran, diteliti punca kebocoran. Jika masih bocor mungkin permukaan pertemuan pam air dengan enjin sumpik, calar dan tidak rata memungkinkan air boleh keluar.

 

     Hos aliran cecair rosak.

 
Periksa juga hos aliran cecair daripada radiator kepada pam cecair, dan daripada enjin blok ke radiator. Jika hos didapati terseliuh atau patah, pengaliran

 
cecair daripada tangki cecair tidak akan mengalir dengan bebas dalam sistem penyejukkan lalu menyebabkan enjin terlampau panas. Jika hos aliran cecair didapati lembut, gantikan dengan yang baru.

 

     Termostat tidak beroperasi walau pada suhu yang tinggi.

 
Selalunya terdapat termostat yang tidak beroperasi seperti yang dijangka, atau cecair dalam radiator tidak berubah walaupun pada suhu yang tinggi. Injap termostat sepatutnya terbuka apabila suhu meningkat kepada 26°C.

 
Jika hal ini berlaku, keluarkan daripada enjin dan periksa samaada injap dapat terbuka atau tertutup. Masukkan termostat kedalam balang yang hampir berisi air dan masukkan meter suhu ke dalam balang tersebut. Panaskan cecair dan perhatikan pergerakan injap termostat. Ia sepatutnya mula terbuka pada tahap suhu 79-80°C bagi termostat yang bertanda 82°C, jika injap tidak terbuka selepas 82°C itu tandanya injap itu rosak. Untuk mengatasi masaalah ini, hanya perlu ganti termostat yang baru dengan suhu operasi sama seperti yang lama. Seeloknya gantikan dengan termostat yang dikeluarkan oleh pengeluar enjin.

 

     Jeriji radiator tersumbat atau mengepis.

 
Cara membaiki adalah dengan mengeluarkan radiator daripada enjin dan melakukan pancuran bertentangan. Proses ini adalah untuk membuang kotoran daripada jeriji radiator.

 

     Motor kipas rosak atau bilah kipas patah

 
Uji motor kipas dengan menggunakan kuasa bateri 'direct current' lihat samaada berpusing atau tidak. Jika tidak gantikan dengan yang lain. Biasanya komponen ini tidak boleh dibaiki. Jika hanya bilah kipas sahaja yang patah atau piuh, gantikan dengan model yang sama.

 

 

2   Cecair dalam tangki air radiator berkurangan.

 
      Cecair dalam tangki air radiator sering berkurangan walaupun tiada kesan kebocoran pada bahagian luar enjin. Kerosakan seperti ini memang sukar di kesan tanpa alat penguji tekanan. Kerosakan ini mungkin disebabkan oleh dinding silinder yang retak dan cecair memasuki silinder sedikit demi sedikit semasa lejang kuasa. Untuk memastikan kerosakan, uji tekanan dalam sistem penyejukkan adalah antara10-15 bar. Jika tekanan berkurangan semasa alat penguji tekanan ditekan, dan pada masa yang sama tidak terdapat sebarang kebocoran daripada sambungan hos air dan pam air, maka disahkan kebocoran berpunca daripada dinding silinder.Jika hal ini berlaku, keluarkan semua cecair daripada enjin dan gantikan pelapik silinder yang bocor atau retak dengan saiz yang sama, atau enjin kereta tersebut perlu diganti dengan enjin blok terpakai ataupun dengan blok enjin yang baru.

 
Berkemungkinan juga ada kebocoran yang halus pada radiator, ini dapat dilihat dengan membiarkan enjin hidup dan lihat jika ada air menitis atau keadaan berair pada radiator. Kemudian tanggalkan radiator dari kereta dan lakukan baik pulih.

 

 

3   Terdapat kesan minyak pelincir dalam cecair radiator.

 
Gasket kepala silinder bocor, atau bolt pengikat kepala silinder longgar. Ini menyebabkan minyak pelincir masuk ke saliran cecair penyejuk melaluinya. Jika ini berlaku, keluarkan cecair daripada radiator dan blok enjin, kemudian lakukan kerja baik pulih bahagian atas silinder enjin 'top overhaul'.

 

     Ciri-ciri sistem penyejukkan yang baik pada enjin :-

-         Suhu enjin stabil semasa operasi

-         Tidak terdapat sebarang titisan atau lelehan cecair daripada enjin.

-         Tali sawat dalam keadaan ketegangan yang baik mengikut spesifikasi (antara 12-19)

-         Enjin dapat dihidupkan dengan segera walaupun dalam keadaan cuaca sejuk.

Rajah 2 : Melihat kerosakkan pada sirip radiator

  

Bunyi ketukan daripada enjin

     Kerosakan galas dan tukup galas

 
Selalunya ketukan yang kedengaran daripada blok enjin adalah disebabkan kehausan yang berlebihan pada galas atau tukup galas. Biasanya pada galas rod penyambung pada aci engkol atau galas antara aci engkol dan blok enjin. Masaalah ini hanya dapat diatasi dengan membaik pulih enjin. Tetapi jika bunyi ketukan tidak terlalu bising, ianya boleh diatasi dengan menggunakan minyak pelincir enjin yang tebal seperti SAE 40.

 

 

     Berikut adalah beberapa ciri-ciri enjin yang baik :

 

-         Enjin mudah dihidupkan.

-         Enjin mempunyai kuasa pecutan yang baik.

-         Suhu enjin sentiasa stabil dan tidak mudah terlalu panas.

-         Enjin beroperasi dengan senyap.

-         Terdapat air yang keluar daripada ekzos,ini menunjukkan nisbah larasan bahan api yang tepat.

-         Enjin tidak bergegar semasa beroperasi.

-         Bagi enjin sistem pancutan bahan api elektronik (EFI), kerlipan lampu isyarat kerosakan tidak ada semasa enijn beroperasi.

 Contoh enjin V 8

Enjin tidak dapat dihidupkan

     Adakah bateri terlalu lemah

 

Meter volt digunakan untuk menguji jumlah voltan yang terkandung dalam bateri tersebut. Jika bateri telah lemah, gantikan dengan bateri yang telah dicas sepenuhnya. Voltan bateri untuk menghidupkan enjin hendaklah tidak kurangdaripada 10 volt. Jika tiada bateri yang lain untuk tujuan tersebut, gunakan pengecas cepat (jumper) untuk menambah voltan bateri pada kenderaan yang hanya untuk menghidupkan enjin.

 

     Kerosakan pada sistem pencucuhan

 
Cabut kabel voltan tinggi daripada tengah pengagih dan letakkan pada jarak kira-kira 5 mm daripada punca bumi (badan kenderaan). Cuba hidupkan enjin dan pastikan terdapat kehadiran bunga api melompat diantara elektrod tengah dengan punca bumi. Jika terdapat percikan bunga api di antara kabel dan punca bumi. Kerosakan dijangka berlaku pada gelung pencucuh. Gantikan gelung pencucuh dengan yang baru.

 

     Titik sesentuh rosak

 
Buka tutup pengagih dan cuba hidupkan enjin. Perhatikan percikan bunga api melompat diantara titik sesentuh sejurus sahaja ia terbuka. Jika tiada percikan bunga api menyala antara titik sesentuh maka ini menunjukkan titik sesentuh telah rosak, perlu diganti dengan yang baru, kadang-kala selepas memasang titik sesentuh yang baru, tiada terhasil bunga api diantara titik sesentuh dengan punca bumi. Titik sesentuh yang didapati mengandungi endapan karbon yang berlebihan juga boleh menghalang bunga api daripada menyala, menyebabkan enjin tidak boleh dihidupkan. Servis titik sesentuh dengan menggunakan kertas pasir halus bertujuan untuk membuang endapan karbon.

 

     Tiada atau lebih kelegaan tepet (tappet clearance)

 
            Pelarasan injap yang sempurna memberikan sedikit kelegaan di antara batang injap dan hujung aci jumpelang 'rocker arm'. Kelegaan injap membenarkan kembangan haba bagi komponen yang bekerja. Tanpa kelegaan menyebabkan injap-injap separuh terbuka semasa bekerja menyebabkan proses pembakaran campuran bahan api tidak sempurna. Akibat ini adalah kurang kuasa yang terhasil.
 Kelegaan ini adalah kecil, berbeza antara injap masukan dan injap ekzos. Juga berbeza antara pengeluar enjin. Contohnya Enjin Honda, kelegaan bagi injap ekzos adalah 0.30 mm dan injap masukan adalah 0.25 mm. Untuk Proton pula adalah 0.25 mm pada injap ekzos dan 0.20 mm pada injap masukan. Bacaan ini pada keadaan enjin sejuk.

 

     Tangki bahan api kosong / kerosakan pam bahan api

 
Cabut hos punca keluaran bahan api daripada pam bahan api dan cuba hidupkan enjin. Semasa keadaan ini, bahan api dijangka terpancut keluar dari hos tersebut. Jika terdapat bahan api keluar daripada hos keluaran, mungkin tiada bahan api dalam tangki. Periksa tangki bahan api dan masukkan bahan api kedalam tangki bahan api. Jika masih terdapat banyak bahan api didalam tangki dan bahan api tersebut tidak terpancut, mungkin kerosakan berlaku pada pam bahan api dan mungkin perlu diganti.
  

Enjin Kekurangan Kuasa

Rajah 1 : Valve system operation

 

     Dinding silinder terlalu haus atau gelang omboh haus atau patah di dalam silinder

 
Cara untuk memastikan kerosakan tersebut adalah dengan menggunakan tolok mampatan yang dipasang pada lubang palam pencucuh pada setiap silinder. Setelah mengeluarkan palam pencucuh, pusingkan aci engkol dan periksa tahap mampatan pada setiap silinder. Jika tahap mampatan kurang daripada 10 bar, ini memberitahu ada kebocoran pada ruang silinder yang diakibatkan gelang omboh sudah haus dan akan menyebabkan enjin berkurangan kuasa serta memerlukan kerja baik pulih.

 

     Kelajuan melahu dilaras tanpa mengikut buku panduan servis

 
Apabila melaras kelajuan enjin semasa melahu sentiasalah merujuk buku panduan servis, contohnya enjin Honda City 1.3 liter, kelajuan melahu ialah 650-750 putaran per minit (ppm). Enjin Honda Accord, kelajuan melahu ialah 750 putaran per minit.

 

     Pemutus sesentuh terbakar atau haus yang teruk

 

 
Apabila pemutus sesentuh terbakar atau haus, voltan yang tinggi tidak dapat mengalir sepenuhnya melalui sesentuh. Oleh itu, buka tutup pengagih, cabut kabel voltan daripada tutup pengagih dan buka suis pencucuh. Perhatikan samada terdapat bunga api melompat antara titik sesentuh tersebut. Jika tiada bunga api antara titik sesentuh, gantikan dengan titik sesentuh yang baru. Kelegaan pemutus sesentuh berbeza untuk setiap pengeluar enjin, kelegaan lazimnya adalah antara 0.30-0.45 mm.

 

 

     Berikut adalah beberapa contoh model kereta berserta dengan kelegaanya.

 

Model enjin	Kelegaan palam pencucuh	Kelegaan pemutus sesentuh
Honda	0.80 mm	0.40 mm
Toyota	0.80 mm	0.35 mm
Proton Saga	0.80 mm	0.35 mm
Datsun	0.80 mm	0.35 mm

 

Jadual 5.1 (a)  :  Menunjukkan kelegaan palam pencucuh dan kelegaan

   pemutus sesentuh

Sumber           :  Masaalah Dan Cara Menyelenggara Kereta ( DBP, Joseph Baron )

 

     Minyak pelincir melebihi paras maksimum

 
Minyak pelincir yang melebihi paras maksimum boleh menyebabkan aci engkol teralu berat untuk berputar. Ketika mengisi minyak pelincir baru, setelah diisi biarkan seketika untuk minyak turun ke takungan minyak. Kemudian ambil bacaan pada batang celup. Isikan sehingga paras maksimum. Jangan tuang semua sekali minyak. Sesetengah kenderaan sahaja yang boleh.

 

     Enjin melahu terlalu laju

 

 
Periksa kelajuan melahu dengan penganalisis enjin atau takometer. Rujuk kepada spesifikasi servis tentang kelajuan melahu, iaitu antara 700-850 putaran per minit (ppm). Kebanyakan kereta mempunyai meter kelajuan pada papan pemuka dan kelajuan enjin dapat dikesan melalui meter tersebut.

 

     Palam pencucuh rosak

Rajah 2 : Palam pencucuh

 

 

Jika terdapat palam pencucuh rosak, enjin akan berfungsi menggunakan dua atau tiga silinder palam sahaja. Untuk rawatan masaalah ini, buka palam pencucuh dengan perengkoh palam pencucuh dan periksa keadaan elektrod tengah dan elektrod bumi. Jika terdapat kesan terbakar atau elektrod tengah terlalu pendek, gantikan palam pencucuh tersebut mengikut kesesuaian kereta tersebut. Lakukan penyenggaraan palam pencucuh apabila odometer mencapai 10,000-12,000 km jarak perjalanan. Bersihkan endapan karbon di kebuk pembakaran setiap 25,000-34,000 km jarak perjalanan. Keadaan palam pencucuh dapat memberitahu kesilapan kerja enjin dan mungkin dapat mengelakkan kerosakan. Contohnya kadar campuran bahan api dengan udara atau kebocoran pada kebuk pembakaran enjin.
  

SISTEM ENJIN

   Enjin merupakan sebuah mesin yang digunakan untuk menukar tenaga haba kepada tenaga mekanikal dan seterusnya menggerakkan sesebuah kereta. Enjin kereta dibahagikan kepada dua bahagian iaitu enjin pembakaran dalam dan enjin pencucuh mampatan. Enjin pembakaran dalam menggunakan bahan api jenis petrol, jenis ini sangat meluas digunakan diseluruh dunia kepada kenderaan penumpang. Manakala enjin pencucuh mampatan menggunakan bahan api jenis diesel yang sinonim kepada kenderaan perdagangan berkapasiti besar.

 

   Cara enjin pembakaran dalaman beroperasi terbahagi kepada dua cara iaitu enjin yang terdapat pada kereta biasa (enjin lazim) yang dipasang dengan karburator, dan enjin jenis sistem pancitan bahan api elektronik. Dalam enjin pancitan bahan api elektronik,

 

   Sistem bahan api dan sistem pencucuh dikawal melalui unit kawalan elektronik. Manakala enjin pencucuh mampatan pula beroperasi menggunakan campuran bahan api dan udara yang dibakar melalui proses mampatan tinggi. Enjin ini terdapat pada enjin diesel.

 

   Dalam sesebuah sistem enjin banyak komponen boleh terdedah kepada pelbagai jenis kerosakan, seperti antaranya :

 

> Enjin kekurangan kuasa

> Enjin tidak dapat dihidupkan

> Bunyi ketukan daripada enjin

SISTEM BAHANAPI (FUEL SYSTEM)

Rajah 1 : Fuel system overview

 
   Sistem bahan api bertujuan membekalkan bahan api sepenuhnya daripada tangki ke karburator mengikut keperluan enjin supaya enjin dapat beroperasi dengan baik dan sempurna. Terdapat dua jenis pam bahan api pada sistem ini iaitu pam bahan api elektronik dan pam bahan api mekanikal.

 
   Pam bahan api elektrik beroperasi menggunakan kuasa elektrik daripada bateri dan pam jenis ini banyak digunakan pada  kereta model lama seperti Austin Mini dan beberapa jenis lagi model kereta buatan eropah. Pam bahan api jenis mekanikal pula digunakan pada kebanyakkan kereta terkini kecuali enjin pancutan bahan api elektronik. Memandangkan pam mekanikal mempunyai komponen yang sering berfungsi pada setiap masa enjin beroperasi, maka ia akan mengalami pelbagai jenis kerosakan dan kegagalan berfungsi dengan sempurna. Antara kerosakan atau masaalah yang sering dialami adalah seperti :-

 

1  Pam gagal menghantar bahan ke karburator
2  Pam tidak dapat membekalkan bahan api yang mencukupi ke karburator.

 
 1  Pam gagal menghantar bahan api ke karburator


 

     Pam didapati tidak dapat menyedut petrol daripada tangki.

 
Jika berlaku keadaan sebegini, ia disebabkan oleh gegendang terkoyak atau bocor atau pegas telah lemah dan tidak mampu menarik gegendang dengan kuat untuk menyedut petrol daripada tangki. Lengan jumpelang pam yang terlalu pendek pun akan mengakibatkan tunjal gegendang tidak bergerak dan tiada vakum di capai untuk menyedut petrol daripada tangki.

 
Kebanyakkan pam bahan api masa kini adalah jenis pasang terus dan tidak dapat dipisah-pisahkan komponennya. Jika ini berlaku, cara mengatasinya adalah dengan membuka pam bahan api tersebut daripada enjin, dan gantikan dengan yang baru. Pastikan lengan jumpelang sama panjang dengan yang lama.

 

     Adakah tidak terdapat bekalan bahan api yang cukup didalam tangki.

 
Apabila pam gagal menghantar bahan api ke karburator pastikan sama ada terdapat tangki bekalan bahan api di dalam atau tolok bahan api rosak dan sentiasa menunjukkan petunjuk ke arah 'F'.
Jika tiada bekalan, masukkan bahan api ke dalam tangki, perhatikan dan pastikan penunjuk pada tolok. Jika penunjuk pada tolok berubah mengikut kuantiti bahan api yang dimasukkan ke tangki, itu menunjukkan tolok berada dalam keadaan baik. Sebaliknya, jika penunjuk tidak berubah, anda perlu mengeluarkan tolok bahan api untuk di baiki atupun ditukar dengan yang baru jika perlu.

 

     Kemungkinan penapis bahan api tersumbat.

 
Bahan api petrol yang dimasukkan ke dalam tangki bahan api selalunya mengandungi habuk, debu dan air. Bahagian dasar tangki pula, sudah lama digunakan, terdapat kerak karat yang kemudiannya akan disedut oleh pam bahan api melalui penapis petrol. Inilah yang menyebabkan penapis tersumbat. Jika ini berlaku, keluarkan penapis bahan api daripada enjin dan semburkan dengan udara bertekanan

 
tinggi secara bertentangan dengan pengaliran bahan api dalam sistem bahan api sesebuah enjin tersebut.

 

 

2   Pam tidak membekalkan bahan api yang mencukupi ke karburator.

 

     Adakah penapis bahan api berfungsi dengan sempurna.

 
Penapis bahan api yang tidak dibersihkan daripada sebarang kotoran akan menyebabkan pelampung dilaras terlalu rendah lalu menyebabkan injap tertutup terlau awal. Ini menyebabkan bekalan untuk karburator berfungsi dengan baik tidak akan mencukupi. Jika ini berlaku, baraikan karburator dan laraskan pelaras lengan pelampung dalam keadaan lurus. Sebelum mamasang semula komponen, tiub saluran petrol pada karburator dengan udara bertekanan tinggi. Pasangkan gasket baru untuk mengelakkan kebocoran petrol semasa karburator beroperasi.

 
Selepas karburator siap dipasang pada enjin, hidupkan enjin dan perhatiakan aras minyak petrol dalam mangkuk pelampung yang boleh dilihat daripada bahagian tepi karburator melalui kaca penglihatan. Aras bahan api hendaklah sekurang-kurangnya separuh penuh dalam mangkuk pelampung. Jika terlalu tinggi, ia boleh menyebabkan bahan api membanjiri karburator.

 

Rajah 2 : Tangki bahanapi petrol